Judo

Japon Dövüş Sanatı Judo

Tarihçe

Genellikle Uzakdoğu kaynaklı Dövüş Sanatları'nın, isimleri sonunda çoğunlukla bir "Do" eki vardır. "Do", yol - metod anlamına gelmektedir. Bu sanatların bazıları, "Budo" adı altında toplanır.

Budo, mücadele yolu demektir. Judo-Karatedo-Aikido-Taekwondo akla ilk gelenler arasındadır. Bütün bunlar arasındaki fark, tekniklerinde ve puan alıcı hareketlerin değişkenliğindedir. "Ju", esneklik, yumuşaklık, nezaket; "Do" ise, yol, düşünce, prensip anlamındadır. Judo; yumuşaklık yolu demektir. Ju'nun içinde, fiziki eğitim ve teknikler yer alır. Do ise, ruhi eğitimi kapsamaktadır. Kısaca Judo'da, beden ve ruh beraber eğitilir. Teknik çalışmalarının esasını, kuvvete karşı, kuvvet harcamak teşkil eder. Bunun yerine kaldıraç, merkez-kaç gibi az kuvvetle çok iş yapılabilen fizik kanunlarından da faydalanılır. Judo'da, acı verici hareket uygulanmaz. Üstünlük sağlamak için, rakip acı sınırına getirilir ve bırakılır.

Judo'nun, Japonya'ya gelişi 14. yüzyıldır. Uzakdoğu ülkelerinin "Budo" adı altında topladıkları Dövüş Sanatları, Türklerin de Ata sporu sayılabilir. Bugün Güneydoğu Anadolu'da "Aba Güreşi" adıyla yapılan spor, Judo'nun esasını teşkil eder. Bu ata sporumuz Orta Asya'dan, Tibet, Hindistan, Çin ve Kore yoluyla Japonya'ya gitmiştir. Japonlar bunu daha da geliştirerek, dünya çapında ustalar yetiştirmişler ve Dünya'ya kendi sporları olarak "Judo" adı altında sunmuşlardır. Judo'nun Japonya'ya gelmesini sağlayan kişi, Tokyo Üniversitesi profesörlerinden Jigaro Kano (1860-1938)'dur. Kano, çok iyi bildiği Jiu-Jitsu'dan vuruş ve kırışları çıkartarak, yeni bir sistem ortaya koymuş ve adına da Judo demiştir. Bu sistemin okuluna da, Ko-Do-Kan adını vermiştir. Halen Dünya'nın en büyük Judo merkezleri arasındadır. Tokyo'da yer almaktadır. 1964'ten itibaren Olimpiyat oyunları içine alınmıştır. Türkiye'ye ise 1960 yılında girmiştir. Judo-ka'nın elbisesine Judo-Gi veya Kimono denir. Rengi beyazdır ve üç parçadan oluşur. Ceket, pantolon ve kuşak. Kuşak, aynı zamanda rütbe göstergesidir.

Yeni başlayanlar beyaz kuşak takarlar. Altı ayda bir imtihan olunur. Sarı, turuncu, yeşil, mavi, kahverengi kuşaklar (Kyu) çıraklık derecelerini, 1'den 10'a kadar yükselen Karakuşak rütbeleri de "Dan" denilen ustalık derecelerini gösterir. Siyah kuşağın 6, 7 ve 8. danları isterlerse kırmızı-beyaz, 9 ve 10. danlar ise düz kırmızı, kuşak takabilirler.

Judo karşılaşmaları, özel hazırlanmış minder (tatami) üzerinde yapılır. Müsabaka alanı ortalama yüz metrekare çapındadır. Bu alanın kenarında, müsabaka alanına dahil, 1 m genişliğinde kırmızı bir bölüm bulunur. Bu bölümün dışına çıkmak cezayı gerektirir. Müsabaka süresi 3 dakikadan az, 20 dakikadan fazla olamaz. Ortalama süresi 7 - 10 dk'dır. Devresiz ve dinlenmesiz devam eder. Rakibin iki ayağını yerden kesip, sırt üstü düşürmek üzere yere atan, ippon (tam puan) alarak müsabakayı bitirir. Bunun dışında, rakibini yerde sırt üstü 30 saniye kaçırmadan tutan, yerdeki mücadelede rakibini elbise yakalarından faydalanarak boğma sınırına getiren veya dirsek eklemine kırma tekniği uygulayarak acıtma sınırına getirerek pes ettiren de ippon kazanır. Rakibini tama yakın düşüren veya yerde en az 25 sn. hareketsiz tutabilen "Naza-Ari" (tama yakın) 7 puan kazanır. Rakibini yan düşüren veya 20 sn. yerde tutan "Yuko" (4 puan), kaidesi üzerine düşüren veya 10 sn. yerde tutan "Koka" (3 puan) kazanır.

Müsabakaları 1 orta, 2 yan, 1 çizelge, 1 puan, 1 saat ve 1 gong hakemi olmak üzere 7 hakem yönetir.

Judo'da ki teknik unsurlar şunlardır : Düşüşler (Ukemi), duruşlar (Shizei), hareket etmek ve dönmek (Shintai, Tai Sabaki), tutuşmak (Kumi-Kata), denge bozmak (Kuzishi).